Blue Monday: Wat kan een huisarts hiermee?

Blue Monday: Wat kan een huisarts hiermee?

Iedere derde maandag van januari wordt vaak bestempeld als ‘Blue Monday’: de meest depressieve dag van het jaar. Dit fenomeen wint aan bekendheid, maar wat is de oorsprong, hoe uit het zich en vooral: wat kan een huisarts hiermee? 

 

In deze blog duiken we dieper in dit concept en geven we praktische handvatten voor huisartsen om patiënten te ondersteunen tijdens deze dag.
 

De Oorsprong van Blue Monday

Blue Monday is ontstaan in 2005 toen de Britse psycholoog Cliff Arnall een formule opstelde die deze dag als de ‘somberste’ van het jaar definieerde. Deze formule houdt rekening met factoren zoals:

  • Slecht weer en korte dagen.
  • Het besef dat goede voornemens vaak mislukt zijn.
  • Financiële stress na de feestdagen.
  • Het gevoel dat de feestmaand ver achter ons ligt.

 

Hoewel de wetenschappelijke basis van de formule ontbreekt, heeft het fenomeen zich stevig in de populaire cultuur genesteld. Veel mensen herkennen zich in het idee van ‘de winterdip’, ongeacht de specifieke dag.
 

Symptomen en Herkenning

Blue Monday is geen klinische diagnose, maar eerder een metafoor voor seizoensgebonden depressieve klachten of een tijdelijk gevoel van neerslachtigheid. Symptomen kunnen bestaan uit:

  • Vermoeidheid en gebrek aan energie.
  • Een negatieve stemming of prikkelbaarheid.
  • Concentratieproblemen.
  • Verhoogde stress of angstgevoelens.

 

Voor huisartsen is het belangrijk om te onderscheiden tussen tijdelijke somberheid en ernstige psychische klachten zoals een depressie of seizoensgebonden affectieve stoornis (SAD).
 

De Rol van de Huisarts

Als huisarts kunt u een belangrijke rol spelen in het herkennen, bespreken en verlichten van deze klachten:

  1. Als huisarts kunt u een belangrijke rol spelen in het herkennen, bespreken en verlichten van deze klachten:

  2. Luisteren en Normaliseren
    Veel patiënten hebben behoefte aan erkenning. U kunt hen geruststellen dat gevoelens van neerslachtigheid in deze periode van het jaar vaker voorkomen.
  3. Voorlichting Geven
    Geef patiënten inzicht in factoren zoals minder daglicht en hoe dit hun stemming kan beïnvloeden. Dit kan hen helpen om hun klachten beter te begrijpen.
  4. Praktische Adviezen
    Stimuleer patiënten om:
    • Regelmatig naar buiten te gaan voor daglicht en beweging.
    • Een vaste structuur aan te houden in hun dag.
    • Sociale activiteiten te plannen, hoe klein ook.
  5. Beoordelen van Ernstige Klachten
    Wees alert op signalen die kunnen wijzen op een depressie of andere psychische aandoeningen en verwijs indien nodig door naar de juiste specialist.
     

Samenwerking in de Eerstelijnszorg

Blue Monday biedt ook een kans voor samenwerking in de eerstelijnszorg. Denk aan:

  • Het organiseren van laagdrempelige informatiesessies over mentale gezondheid.
  • Samenwerking met praktijkondersteuners GGZ (POH-GGZ).
  • Inzetten van online tools en zelfhulpmodules voor patiënten, bijvoorbeeld via uw praktijkwebsite.
     

Conclusie

Hoewel Blue Monday misschien niet de meest wetenschappelijk onderbouwde dag is, kan het wel dienen als een waardevol moment om bewustwording te creëren over mentale gezondheid. Als huisarts heeft u de unieke positie om patiënten te ondersteunen in hun zoektocht naar balans, zowel op Blue Monday als op de andere 364 dagen van het jaar.


Heeft u tips of ervaringen over hoe u patiënten helpt met winterse somberheid? Deel ze met ons of bespreek het met uw team voor verdere inspiratie

Top